Koroner Arter hastalığı diğer yöntemlerle tedavi edilemeyecek düzeye geldiğinde koroner bypass ameliyatı önerilir. Koroner bypass, vücudun farklı bölgelerinden alınan damarlarla tıkalı damarın üstünden köprü oluşturulmasıdır.
Damarın bir ucu ana arter olan aorta bağlanır. Diğer ucu tıkanıklığın üzerinden atlanarak (bypass) koroner damarın sağlıklı kısmına bağlanır. Böylece o bölgenin tekrar kan alması sağlanmış olur.
Koroner damarlara yönelik yapılan tedavilerde hastalıklı damarın yerinden çıkarılması söz konusu değildir. Aynı şekilde damar içine stent yerleştirilmişse bu stentin çıkarılması gibi bir işlem uygulanmaz. Uygulanan stent eriyen yapıda değilse stentin olduğu kısma bypass yapılamaz.
Koroner Bypass operasyonları iki şekilde yapılabilmektedir;
- Atan Kalpte Bypass (Off-pump)
- Kalp Akciğer Makinesi Eşliğinde (On-pump)
Her iki ameliyat yönteminde de göğüs kafesi (sternum) açılır. Ancak bypass yapılacak damar kalbin ön yüzündeyse göğüs kafesi tamamen açılmadan yaklaşık 4-5 cm’lik bir kesi ile (minimal invaziv yöntem) ameliyat gerçekleştirilebilir.
Bypass greftleri (bypass için kullanılacak damarlar) genellikle vücutta 3 bölgeden alınır.
- Göğüs içinden alınan LIMA ve RIMA
- Bacaktan alınan safen venler
- Koldan alınan radial arter
Atan Kalpte Bypass yönteminde göğüs açılır. Bypass işleminde kullanılacak damarlar hazırlanır. Kalbin bypass yapılacak bölgesi özel aletlerle hareketsiz hale getirilir. Bu sırada kalp vücuda kan pompalamaya devam eder. Böylece ameliyat vücudun kendi kan dolaşımı devam ederken gerçekleşmiş olur. Bypass işlemi tamamlandıktan sonra gerekli kontroller yapılır ve ameliyat yeri kapatılır. Kalp durdurulmadığından sonrasında tekrar çalışmama olasılığı olmaz. Ameliyat süresi daha kısadır
Kalp akciğer makinesi eşliğinde bypass ameliyatında ise prosedür biraz daha farklıdır. Hasta öncelikle pompa olarak ta adlandırılan kalp-akciğer makinesi denilen cihaza bağlanır. Bu cihaz ameliyat sırasında hastanın kan dolaşımını sağlayan cihazdır. Böylece ameliyat süresince kalp ve akciğerlerin görevini bu cihaz yerine getirir. Bu sistemin genel adı kardiyo-pulmoner bypass’tır. Vücuttaki kirli kan cihaza gelir ve burada oksijenlendirilen kan cihaz tarafından vücuda geri pompalanır.
Kalp-akciğer makinesi eşliğinde yapılan bypass yönteminde, vücut 28 C ‘ye soğutulur ve kalp durdurulur. Bypass işlemleri yapıldıktan sonra vücut ısıtılmaya başlanır ve kalp tekrar çalıştırılır. Kanama kontrollerini takiben ameliyat yeri kapatılır.
Ameliyat sonrası kardivasküler cerrahi (KVC) yoğun bakım ünitesine alınırsınız. Bir veya iki gece boyunca burada yakın gözlem altında tutulursunuz. Kas gücünüz yerine gelene kadar solunum cihazına bağlı kalırsınız. Kendi kendinize nefes alıp vermeye başladığınızda solunum cihazından ayrılırsınız. Belli aralıklarla solunum egzersizi yapmanız istenir. Göğsünüzdeki fazla sıvıyı boşaltmak için dren adı verilen hortum şeklinde bir tüp göğsünüze takılı durumda olacaktır. Genellikle ameliyattan 24 saat sonra çıkarılır.
Riskler ve Komplikasyonlar
Bir ameliyatta risk oranınız yaşınız, cinsiyetiniz, genel sağlık durumunuza bağlıdır. Koroner bypass ameliyatlarında da tüm cerrahi prosedürlerde görülebilecek genel riskler olan anesteziye bağlı reaksiyonlar, solunum problemleri, inme, kan pıhtısı oluşumu, enfeksiyon, kalp krizi ve hatta ölüm gibi riskler değişen oranlarda gerçekleşme olasılığı bulunur. Tetkik sonuçlarınız ve tıbbi geçmişiniz incelendiğinde risk oranınız hakkında daha net tespitlerde bulunulabilir. Acil şartlarda ameliyata alınan hastalarla, planlı ameliyat hastalarının risk oranları aynı değildir. Tıbbi öykünüzde yer alan ek hastalıklarınız risk oranınızı etkiler.
Kalp-akciğer makinesi eşliğinde yapılan operasyonlarda bu risk oranları artmaktadır. Ameliyat sonrası erken dönemde, dikkatli olunmazsa göğüs kemiğinin oynaması riski vardır. Bazı hastalarda ameliyata bağlı olarak fazla vücut sıvısı salgılanması nedeniyle plevral efüzyon ya da perikardiyal efüzyon görülebilir. Bu durum akciğer ya da kalp zarının etrafında sıvı birikmesi durumudur. Bu sıvı alınarak hastanın rahatlaması sağlanır.
Koroner Bypass Sonrası Yaşam
Odanıza çıktıktan 4-7 gün sonrasında taburcu edilirsiniz. Taburcu olduktan sonra neler yapacağınızla ilgili ayrıntılı bilgi için tıklayınız. Koroner Bypass ameliyatı sonrası iyileşme süreciniz 6-8 hafta sürmektedir. Belli aralıklarla kontrole çağrılırsınız. Ameliyattan bir ay sonra bir kardiyolog takibine girmeniz önerilir. Tam olarak eski halinize dönüşünüz yaşınıza ve genel sağlık durumunuza göre değişecektir. Bu süre ortalama 3-12 ay arasında değişmektedir.